آیا شما نیز از ذهن آشفته‌ی خود رنج می‌برید؟ آیا از روزمرگی‌ها و دغدغه‌های هر روزه احساس خستگی می‌کنید؟ هرکس در زندگی خود با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کند. این مشکلات ممکن است آشفتگی‌های ذهنی زیادی ایجاد کند. حال راه چاره و درمان این آشفتگی‌ها چیست؟ یکی از سلامت ترین راه‌ها و در دسترس ترین، یوگا است. موردی که ذکر شد تنها بخش کوچکی از فواید یوگا است. در ادامه فواید دیگری از این ورزش نیز می‌شود. هم چنین با معرفی کلی یوگا و ذکر حرکات مهم این ورزش سعی بر این بوده است تا بتوانیم شما را در راستای شروع یوگا کمک کنیم. علاوه بر این‌ها شاید برایتان سوال باشد چه زمانی این ورزش را در برنامه‌ی خود قرار بدهید تا بهترین نتیجه را دریافت کنید؟ سوال خوبیست! در ادامه به پاسخ این سوال نیز پرداخته شده است.
یوگا چیست؟
یوگا از ورزش‌هایی است که هرگاه صحبتی از آن می‌شود، اولین حسی که منتقل می‌شود آرامشی است که به افراد می‌دهد؛ و این ذهنیت وجود دارد که این ورزش، راه خوبی برای تحصیل آرامش ذهنی و بدنی است. این آرامش بی‌دلیل نبوده و هر یک از حرکات و ریز جزییات این ورزش به خوبی اثر خود را می‌گذارد.
حرکات این ورزش تمرکز و تاکید زیادی بر کنترل تنفس و جنبش دارد و از این رو شباهت به سزایی به هنرهای رزمی دارد. این ورزش و حرکات آن در طی زمان دست‌خوش تغییرات و تحولات زیادی بود و مربیان این ورزش، کم کم این ورزش را شکل دادند.
ریشه و معنی یوگا، از کلمه YUJ (یوج) در زبان سانسکریت است و معنی آن اتحاد است. در این ورزش میتوان این اتحاد را به خوبی حس کرد، چرا که یوگا می‌تواند اتحادی غیر قابل باور بین نیروها و تفکرات مثبت و منفی، ذهن، تن و روح ایجاد کند و به خوبی این‌ها را در کنار هم بگذارد.
نحوه شکل‌گیری یوگا
نحوه شکل‌گیری و به وجود آمدن یوگا نامشخص است و شناسایی این مقوله تقریبا غیرممکن است چرا که ورزشی بسیار کهن و قدیمی است؛ هرچند بعضی مورخین شروع آن را از شبه قاره هند و ساکنین آن می‌دانند. اولین حرکت ضبط شده‌ی این ورزش در یکی از دست‌نوشته‌های کهن یافت شده که قدمت آن به حدود ۱۵۰ الی ۲۰۰ سال قبل از میلاد مسیح برمیگردد. این حرکات توسط پاتانجالی، مریم یوجی هند نوشته شده و از آن‌ها تا به الان به عنوان اصول و فلسفه آموزش یوگا استفاده می‌شود.
پاتانجالی می‌گوید: “یوگا باعث می‌شود احساس راحتی کنید. شما ممکن است شگفت‌زده شوید که یک آسانا تنها مرحله‌ای از تمرین یوگا است.” (به تمرینات اصلی و وضعیت‌های یوگا آسانا گفته می‌شود.)
به عبارتی یوج را میتوان ادغام و پیوستن تمام جنبه‌های بدن، ذهن و روح برای رسیدن به یک زندگی متعادل و مفید تعریف کرد. تا حدی که مربیان باتجربه این ورزش، هدف نهایی آن را رسیدن به رهایی و آزادی ذهنی می‌دانند. وقتی این تمرینات و حرکات مرتبط با آن انجام دهید، کاملا متوجه می‌شوید که توانسته‌اید روح و جسم و ذهن خود را بسیار متعادل و خونسرد نگه دارید و همواره آرامش در وجودتان جاری باشد. از این رو این ورزش به تمام افراد و در تمام سنین پیشنهاد می‌شود. هرچند که این ورزش در تنها خم شدگی یا تنفس و یا موارد مشابه خلاصه نمی‌شود.
فواید یوگا
همانطور که اشاره شد، یوگا تاثیر به سزایی در بهبود عملکرد انسان دارد. هدف یوگا خلق یک هارمونی و نظم بین مغز، روح و بدن است و مکانیسم‌های این ورزش اجازه میدهند که جهان را به عنوان بخشی از وجود خود تجربه کنید و آن را کاملا لمس کنید.
در ادامه‌ی بخش، به تعدادی از مزایای بی‌شمار این ورزش اشاره می‌شود که در کمال سادگی، تاثیرات شگفت انگیزی بر بدن و ذهن می‌گذارد.
از فواید یوگا میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بهبود گردش خون و کنترل فشار خون بدن : با تنفس و انجام حرکات کششی، مواد مغذی و اکسیژن در سراسر بدن به خوبی جریان می‌یابد و این امر باعث بهبود وضعیت فشار خون در بدن می‌شود.
- کمک به تنفس درست و سالم: در این ورزش تنفس نقشی کلیدی بازی می‌کند و موجب می‌شود که ریه‌ها بهتر کار کنند.
- موثر بودن در حفظ تعادل بدن: این ورزش باعث می‌شود که وزن بدن به خوبی کنترل شود و از طرفی متابولیسم (سوخت و ساز) بدن به میزان متعادل و ایده‌آل خود برسد. این‌ها موجب می‌شوند که ضربان قلب و دستگاه گوارش به خوبی کار کنند.
- افزایش توانایی سیستم ایمنی بدن: موارد فوق باعث می‌شوند که بدن در مسیر درست خود پیش برود و ایمنی جسم بالا می‌رود.
- قوی کردن عضلات بدن
- بهبود کیفیت خواب: یوگا به آرامش مغز و کاهش استرس‌های ذهنی بسیار کمک می‌کند و این باعث می‌شود که خواب راحتی داشته باشید.
- کمک به پذیرش خود و افزایش خود-کنترلی: با آرامشی که این ورزش فراهم می‌کند، راحتی برای آدم فراهم می‌آورد و موجب با پذیرش خود می‌شودو این آرامش ناخودآگاه کنترل ذهن را افزایش می‌دهد.
- مزایای احساسی و بهبود حالت روحی: یوگا موجب می‌شود که بدن با انرژی‌ای تازه شروع به کار کند. این انرژی، ارتباط بین مغز و بدن را به خوبی شکل می‌دهد و روحیه‌ی انسان تازه می‌شود.
- افزایش تمرکز و حافظه: تنفس و گردش خون شکل می‌گیرد که موجب می‌شود بهتر تمرکز کنید و ذهن به صورت راحت‌تر وقایع را تحلیل و به حافظه بسپارد.
- بهبود ارتباط اعضای بدن: این ورزش به خوبی کمک می‌کند تا اعضای بدن خود را به خوبی بشناسید و در شرایط به متفاوت به هماهنگی بین چشم و دست و گوش و غیره پی ببرید.
- موثر بودن در بهبود روابط اجتماعی: با افزایش خودشناسی، علاقه و توانایی ارتباط با دیگران برایتان میسرتر خواهد بود.
- کمک به جذب مواد غذایی و ویتامین‌ها
حرکات یوگا
هر ورزشی ساختار و حرکات مختص خودش را دارد و یوگا هم از این قضیع مستثنی نیست؛ لکن قبل از شروع به انجام یوگا، خوب است نکاتی را بدانید:
- برخلاف عموم ورزش‌ها، یوگا کالری بسیار کمی می‌سوزاند و با استفاده از این ورزش نمی‌توان به لاغری رسید.
- برخی حرکات یوگا باید با احتیاط انجام شود چرا که فشار زیادی به استخوان‌ها و ستون فقرات در بعضی حرکات اعمال می‌شود که برای بعضی افراد که به پوکی استخوان مبتلا هستند مضر و آسیب‌زننده خواهد بود.
- همانطور که اشاره شد، این ورزش باعث می‌شود که هورمون استرس در بدن کاهش یابد و خواب آرام و راحتی داشته باشید.
یوگا انواع متفاوتی دارد که هر نوع به قصد تقویت و کنترل بخش‌های گوناگونی از وجود انسان است، که انواع آن متشکل از:
۱- یوگای هاتا :
تسلط بر واکنش‌های غیر ارادی و عصبی
۲- یوگای راجا:
دست‌یابی به کنترل و انضباط ذهن
۳- یوگای باکتی:
ایجاد راهی مثبت برای رشد احساسات و توانایی پذیرش
۴- یوگای کارما:
به وجود آوردم آینده‌ای به دور از احساسات و امواج منفی
۵- یوگای تانترا:
آیین و سنت‌هایی برای پایان دادن رابطه
۶- یوگای جننا:
رشد عقل و خرد از راه مطالعه
حال با اشاره به تعدادی از حرکات یوگا، یوگا در خانه را معرفی می‌کنیم. این حرکات به راحتی در منزل قابل انجام‌اند و وسیله یا محیط خاصی نیاز ندارد. تنها چیز مورد نیاز، محیطی آرام به همراه یک تشک نرم و مناسب که سُر نباشد.
برای شروع حرکات یوگا مهم‌ترین چیز گرم کردن بدن است که با حرکات آسانا قابل انجام است. (به تمرینات اصلی و وضعیت‌های یوگا آسانا می‌گویند.)
انواع حرکت‌هایی که در خانه به صورت انفرادی قابل انجام است:
- حرکت درخت
- پروانه
- حرکت گربه-گاو
- سگ رو به پایین
- حرکت پلانک پهلو
همچنین برای قبل از خواب نیز حرکات یوگا نیز قابل انجام است که منحصر به فرد بوده و به منظم شدن و آرام‌تر شدن خواب کمک به سزایی می‌کند.
یوگا نیدرا یکی از انواع یوگا است که برای زمان قبل خواب پیشنهاد می‌شود. صورت کلی آن به صورت خوابیده انجام می‌شود و حالت خواب و بیداری برای فرد به همراه دارد. مزیت این نوع یوگا آرامش و کیفیت خوابی است که فراهم می‌کند.
تعدادی حرکت که در این نوع پیشنهاد می‌شود:
- حرکت جمع کردن پاها به داخل شکم
- چرخش نشسته
- چرخش خوابیده
و در نهایت نوع آخری از یوگا که میتوان معرفی کرد، یوگا صورت است که به جوانی و شاداب‌سازی پوست بسیار کمک می‌کند و بدون صرف هزینه‌ای می‌توانید پوستی شفاف و زیبا داشته باشید.
با انجام روزی حدود ۳۰ دقیقه، این یوگا به شما کمک می‌کند که ماهیچه‌های صورت بیشتر فعالیت کنند.
بعضی از حرکت‌های این نوع یوگا عبارت‌اند از:
- حالت جغد
- حالت V
- چرخش چشم‌ها
- ماهی بادکنکی
- حرکت زرافه
- لپ همستر
- حرکت فک
- بوسیدن آسمان
زمان مناسب برای انجام یوگا
داشتن بهترین زمان برای انجام یوگا فقط وابسته به خود فرد است و هرکس ساختار بدنیِ خاص خودش را دارد. ولی نکته‌ی کلیدی این ماجرا این است که تمرین‌های یوگا راس ساعت مشخصی و به طور مداوم برگزار شوند و به آن زمان پایبند ماند تا بتوانند اثربخش باشند.
همچنین مهم است که این تمرینات در اوقات فراغتتان شکل گرفته باشند و بین کارها و یا بعد از اتمام کارهای ضروری‌تان باشد، چرا که آرامش ناشی از انجام یوگا قرار است که به ما انگیزه‌ی کافی برای انجام کارها را بدهد؛ پس برنامه را بر اساس تمرین‌های یوگا نچینید.
با تمام سخنان گفته شده، هر بازه‌‌ای از طول روز مزیت خاص خود را دارد و به بخشی از آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
تمرین یوگا در صبح:
انجام این ورزش در صبح به ما کمک می‌کند که ادامه روز را با انرژی کافی و آرامش خاطر طی کنیم و این ایجاد تمرکز، کمک‌حالمان در ادامه روز خواهد بود.
تمرین یوگا در بعد از ظهر:
این زمان حدودا وقتی است که اشتهای انسان بازتر بوده و از طرفی خستگی کارهای طی روز را به همراه داشته. پس از این حیث این زمان بسیار مناسب است چرا که بدن منعطف‌تر و آماده‌تر است و پس از انجام تمرین‌ها، احساس بهتری در بدن ایجاد می‌شود و خستگی‌ها به در می‌شود.
تمرین یوگا در شب:
در این زمان بهترین کار انجام چند حرکت ملایم است تا انرژی زیادی صرف نشود و خواب خوبی داشته باشیم.
همچنین فصول مختلف سال نیز مزیت‌های خاص خود را دارند، به عنوان مثال بهار زمانی است که طول روز بیشتر است و انرژی و شادابی زندگی نیز زیاد است. بنابراین مهلت خوبی برای تنظیم کارها و ایجاد تمرکز است. ولی از طرفی زمستان زمان مناسبی برای تفکر در سکوت است چرا که روح انسان سردتر است و باید با آرامش با آن مدارا کرد تا زندگی ایده‌آلی رو بتوان رقم زد. در پاییز و تابستان نیز مهم‌ترین نکته حفظ دمای بدن است و باید مراقب شدت حرکات باشیم تا یه وقت آسیبی رخ ندهد. ولی در نهایت مهم‌ترین نکته، این است که برنامه‌ای منظم و یک‌پارچه باشد و به آن پایبند ماند، و آنجاست که توانایی و قدرت این ورزش فوق‌العاده را میتوان لمس کرد.
امیدوارم مطالب بالا برای شما مفید باشد و بتوانید از آن بهره ببرید. آیا شما قصدی برای شروع یوگا دارید؟ آیا هم اکنون مشغول به ورزش یوگا هستید؟ حرکات مورد علاقه‌ی شما چیست؟ پیشنهادات و نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید. هم چنین اگر تمایل داشتید اطلاعات خود را با ما در این زمینه در میان بگذارید، خوشحال خواهیم شد.
